Cuốn sách “Văn 9 Cánh Diều Tập 1” sẽ mang đến cho học sinh một hành trình phong phú qua các thể loại văn học từ thơ ca cổ điển đến những câu chuyện ngắn hiện đại. Cuốn sách được thiết kế vừa mang tính học thuật vừa khơi gợi niềm cảm hứng sáng tạo và tư duy phê phán, giúp học sinh phát triển toàn diện các kỹ năng phân tích, nghị luận và sáng tác.

Mục lục chi tiết

Yêu cầu cần đạt – 5

Nội dung sách Ngữ văn 9 – 5

Học đọc – 5

Học viết – 10

Học nói và nghe – 11

Cấu trúc sách Ngữ văn 9 – 11

Thơ và thơ song thất lục bát

Yêu cầu cần đạt – 13

Kiến thức ngữ văn – 13

Đọc hiểu văn bản – 15

Sóng núi mưa non Nam (Nam quốc sơn hà) – 15

Khóc Dương Khuê (Nguyễn Khuyến) – 17

Thực hành tiếng Việt: Một số hiểu biết về chữ Nôm và chữ quốc ngữ – 20

Thực hành đọc hiểu – 21

Phò giá về kinh (Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải) – 21

Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Trích Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn) – 23

Viết: Phân tích một tác phẩm thơ – 25

Nói và nghe: Nghe và nhận biết tính thuyết phục của một ý kiến – 29

Tự đánh giá – 31

Cảnh khuya của nhà nghèo (Tản Đà) – 31

Hướng dẫn tự học – 34

Truyện thơ Nôm

Yêu cầu cần đạt – 35

Kiến thức ngữ văn – 35

Đọc hiểu văn bản – 37

Cảnh ngày xuân (Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du) – 37

Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích Truyện Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu) – 40

Thực hành tiếng Việt: Điển cố, điển tích – 45

Thực hành đọc hiểu – 46

Kiều ở lầu Ngưng Bích (Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du) – 46

Viết: Phân tích một đoạn trích tác phẩm văn học – 48

Nói và nghe: Nghe và nhận biết tính thuyết phục của một ý kiến – 51

Tự đánh giá – 52

Lục Vân Tiên gặp nạn (Trích Truyện Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu) – 52

Hướng dẫn tự học – 55

Văn bản thông tin

Yêu cầu cần đạt – 56

Kiến thức ngữ văn – 56

Đọc hiểu văn bản – 57

Vịnh Hạ Long; một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ (Theo Thị Sanh) – 57

Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-xu (Theo Đỗ Doãn Hoàng) – 64

Thực hành tiếng Việt: Nghĩa và cách dùng tên viết tắt của các tổ chức quốc tế – 68

Thực hành đọc hiểu – 69

Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông (Theo dulichviet.vn) – 69

Viết: Viết văn bản thuyết minh về một danh lam thắng cảnh – 72

Nói và nghe: Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh – 75

Tự đánh giá – 76

Cao nguyên đá Đồng Văn (Theo Luyện Nguyên) – 76

Hướng dẫn tự học – 79

Truyện ngắn

Yêu cầu cần đạt – 80

Kiến thức ngữ văn – 80

Đọc hiểu văn bản – 82

Làng (Kim Lân) – 82

Ông lão đánh cá và con cá (Hê-minh-uê) – 90

Thực hành tiếng Việt: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp – 94

Thực hành đọc hiểu – 96

Chức học ngũ (Nguyễn Quang Sáng) – 96

Chiếc lá cuối cùng (O. Hen-ri) – 103

Viết: Phân tích một tác phẩm truyện – 106

Nói và nghe: Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống – 110

Tự đánh giá – 112

Những con cá heo (Trần Đức Tiến) – 112

Hướng dẫn tự học – 116

Nghị luận xã hội

Yêu cầu cần đạt – 117

Kiến thức ngữ văn – 117

Đọc hiểu văn bản – 119

Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì I

Bàn về đọc sách (Chu Quang Tiềm) – 119

Khoa học muôn năm! (Go-rơ-ki) – 122

Thực hành tiếng Việt: Câu đơn, câu ghép – 126

Thực hành đọc hiểu – 127

Mục đích của việc học (Nguyễn Cảnh Toán) – 127

Viết: Viết bài văn nghị luận xã hội về một vấn đề cần giải quyết – 132

Nói và nghe: Trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự – 135

Tự đánh giá – 137

Phải đọc sách cách nào? (Theo Nguyễn Duy Cần) – 137

Hướng dẫn tự học – 140

Bảng tra cứu từ ngữ – 141

Bảng tra cứu tên riêng nước ngoài – 149

Bài 1: Thơ và thơ song thất lục bát

Học sinh sẽ khám phá vẻ đẹp của văn thơ cổ điển thông qua những tác phẩm bất hủ như “Sông núi nước Nam”, “Khóc Dương Khuê”, và “Phò giá về kinh”. Với cấu trúc song thất lục bát đặc trưng, các bài thơ này không chỉ mang lại cảm xúc sâu lắng mà còn là bài học về tình yêu quê hương đất nước, về lòng trung thành và nhân nghĩa.

Bài 2: Truyện thơ Nôm

Phần này mang học sinh đến với kiệt tác văn học Việt Nam như “Cảnh ngày xuân” trong “Truyện Kiều” và “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga”, nơi những nhân vật kinh điển của văn học được tái hiện với những tình tiết ly kỳ và cảm xúc sâu sắc. Đây cũng là dịp để các em học cách phân tích những đoạn trích văn học nổi tiếng, qua đó hiểu thêm về lịch sử và văn hóa Việt.

Bài 3: Văn bản thông tin

Phần này giúp học sinh tiếp cận các bài văn thuyết minh và thông tin, mở rộng kiến thức về thế giới với những kỳ quan thiên nhiên như “Vịnh Hạ Long” và “Thác I-goa-zu”. Qua các bài học thực hành, học sinh sẽ có cơ hội trau dồi kỹ năng viết bài thuyết minh về danh lam thắng cảnh, một thể loại văn quan trọng trong đời sống học đường.

Bài 4: Truyện ngắn

Truyện ngắn là thể loại văn học mang đến nhiều bài học về nhân sinh và giá trị cuộc sống. Các em sẽ được tiếp cận những tác phẩm như “Làng”, “Chiếc lược ngà”, và “Chiếc lá cuối cùng”, những câu chuyện đậm tính nhân văn và cảm động về tình người, tình làng quê, và lòng hy sinh.

Bài 5: Nghị luận xã hội

Phần cuối của cuốn sách hướng dẫn học sinh cách viết văn nghị luận xã hội, một thể loại văn không thể thiếu trong các kỳ thi. Với những đề tài gần gũi như “Bàn về đọc sách”, “Mục đích của việc học”, học sinh sẽ được luyện tập cách trình bày quan điểm cá nhân về các vấn đề xã hội, phát triển kỹ năng phản biện và thuyết phục.

Cuốn sách “Văn 9 Cánh Diều Tập 1” không chỉ là tài liệu học tập mà còn là một cánh cửa mở ra thế giới văn học phong phú, giúp học sinh hiểu sâu hơn về văn hóa, lịch sử, và đời sống qua từng bài học bổ ích và thú vị.